Türkiye’deki bilgisayarların %99’undan fazlasında Windows işletim sistemi çalışıyor. Fakat yazılım
dünyasına yakın olan insanlar ve farklı yazılımları denemeyi seven kullanıcılar bilirler ki Windows’a
alternatif olarak geliştirilen Linux tabanlı ücretsiz işletim sistemleri de var. Yüzeysel ve en bilinen argümanlarla bu iki işletim sistemini karşılaştırmaya çalışalım.
1. Windows'taki Programlar Linux'de Yok
Windows’ta kullandığınız programların birçoğu Linux’ta yok, çünkü bu iki işletim sisteminin çalışma
mantığı farklı ve Linux kullanıcıları sayıca çok az oldukları için birçok Windows programının aynısınıLinux’ta çalıştıramıyor olacaksınız. Bunun yerine programların Linux’taki muadillerini kullanma
yoluna gideceksiniz. Örneğin Microsoft Office yerine OpenOffice, MSN Messenger yerine Pidgin, Media
Player yerine Rhythmbox gibi programlara alışmak zorunda kalacaksınız ve büyük ihtimalle aynı
rahatlığı yakalayamayacaksınız. Dahası, Windows’taki her programın Linux’ta bir karşılığı
olmayabiliyor, olsa da çok yaygın olmadığı için bilgisayarınıza kurarken iyi bir Linux bilginiz olsa bile
taklalar atmanız gerekebilir. Bu açıdan Windows’un artısı var.
2. Oyunlar Linux'de Çalışmıyor
Üstteki konuyla bağlantılı olarak ne yazık ki Windows oyunlarının çok büyük kısmı Linux’ta mevcut
değil. CD/DVD’den kurularak oynanan hiçbir oyunun Linux’ta olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Windows’un yıllardır işletim sistemi pazarında lider olmasından dolayı oyun üreticilerinin Windows’a
öncelik verme durumu, ciddi oyun bağımlılarının Windows’ta kalmaları için bir neden. değil. CD/DVD’den kurularak oynanan hiçbir oyunun Linux’ta olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Windows’un yıllardır işletim sistemi pazarında lider olmasından dolayı oyun üreticilerinin Windows’a
3. Linux Bedava
Türkiye’deki bilgisayarların %99’undan fazlasında Windows kullanıldığını biliyoruz. Windows, Microsoft
şirketinin mülki ve parayla sattığı bir yazılımdır. Bu şu anlama geliyor ki satın almadan Windows’u
kullanamazsınız. Gelin görün ki pratikte işler böyle işlemiyor, Türkiye’de lisanslı yazılım kullanım oranı
sadece %20’lerde. Kabaca söyleyebiliriz ki 5 Windows kullanıcısından 4’ü Microsoft’un parayla sattığı
ürünü “korsan” olarak kullanıyor, daha farklı bir deyişle emek “hırsızlığı” yapıyor. Bu yasal olarak da etik
olarak da doğru olmayan bir davranıştır. Öte yandan Linux bir özgür yazılım ürünüdür. Bu kapsamda Linux sistemler ve içindeki programlar özgür yazılım sözleşmeleri altında dağıtılıyor. GPL lisanslı Linux yazılımlarına ücretsiz veya ücretli bir şekilde sahip olabilirsiniz. Bu durumda ürününüzü kullanma, kaynak kodunu inceleme ve ihtiyaç dahilinde değiştirme, ürünün değiştirilmiş ve orijinal kopyalarını yine GPL lisansı ile dağıtma haklarına
sahip olursunuz.kullanamazsınız. Gelin görün ki pratikte işler böyle işlemiyor, Türkiye’de lisanslı yazılım kullanım oranı
sadece %20’lerde. Kabaca söyleyebiliriz ki 5 Windows kullanıcısından 4’ü Microsoft’un parayla sattığı
ürünü “korsan” olarak kullanıyor, daha farklı bir deyişle emek “hırsızlığı” yapıyor. Bu yasal olarak da etik
olarak da doğru olmayan bir davranıştır. Öte yandan Linux bir özgür yazılım ürünüdür. Bu kapsamda Linux sistemler ve içindeki programlar özgür yazılım sözleşmeleri altında dağıtılıyor. GPL lisanslı Linux yazılımlarına ücretsiz veya ücretli bir şekilde sahip olabilirsiniz. Bu durumda ürününüzü kullanma, kaynak kodunu inceleme ve ihtiyaç dahilinde değiştirme, ürünün değiştirilmiş ve orijinal kopyalarını yine GPL lisansı ile dağıtma haklarına
4. Linux Daha Güvenli
Teorik olarak bir işletim sistemi hiçbir zaman yüzde yüz güvenli olmaz. Son kullanıcının farkına
varamayacağı şekilde hackerların faydalanabileceği açıklar her işletim sisteminde mevcuttur. Fakat
sistemin güvenlik zafiyeti ve kırılganlığı söz konusu olduğunda Linux’un bu konuda Windows’tan bir
adım önde olduğunu söyleyebiliriz.
Windows’ta son zamanlarda kurulu gelen, güvenlik duvarı gibi zararlı yazılımlardan ve saldırılardan
koruyucu sistemleri, hiçbir zaman çok iyi bir güvenlik sağlayamıyor. Windows güncellemeleri açık olan
kullanıcılar bilirler ki her hafta Windows’ta bir ton güvenlik güncellemesi çıkar. Dahası bir işletim
sistemi çıktığında Service Pack(SP) adı verilen toplu güncelleme paketleri yayımlanır.
Linux’ta ise durum pek böyle değildir. Linux sistemlerin ve Linux altında çalışan özgür yazılım lisanslı
programların kaynak kodları, yani nasıl çalıştıklarını anlatan düzenekler herkesin görebileceği şekilde
açıktır. Eğer bir yazılımcıysanız herhangi bir özgür yazılım projesinin kaynak kodunu açıp
bakabilirsiniz. Windows’ta ise bütün sistemlerin güvenlik kodu gizlidir, çünkü Windows mülki bir
üründür. Tahmin edebileceğiniz gibi bütün dünyanın gözü önünde olan kodda daha az güvenlik açığı
olur, çünkü isteyen herkes gelip bakabiliyor ve deneyebiliyor. Örnek vermek gerekirse Linux
çekirdeğinin geliştirilmesine 10.000’den fazla kişinin ve Google, IBM, Oracle gibi birçok kurumun katkı
verdiğini biliyoruz. Fakat Windows çekirdeği (kernel) üzerine kaç kişi çalıştığını, ne gibi potansiyel
açıklar bulunabileceğini bilmemiz mümkün değildir.
varamayacağı şekilde hackerların faydalanabileceği açıklar her işletim sisteminde mevcuttur. Fakat
sistemin güvenlik zafiyeti ve kırılganlığı söz konusu olduğunda Linux’un bu konuda Windows’tan bir
adım önde olduğunu söyleyebiliriz.
Windows’ta son zamanlarda kurulu gelen, güvenlik duvarı gibi zararlı yazılımlardan ve saldırılardan
koruyucu sistemleri, hiçbir zaman çok iyi bir güvenlik sağlayamıyor. Windows güncellemeleri açık olan
kullanıcılar bilirler ki her hafta Windows’ta bir ton güvenlik güncellemesi çıkar. Dahası bir işletim
sistemi çıktığında Service Pack(SP) adı verilen toplu güncelleme paketleri yayımlanır.
Linux’ta ise durum pek böyle değildir. Linux sistemlerin ve Linux altında çalışan özgür yazılım lisanslı
programların kaynak kodları, yani nasıl çalıştıklarını anlatan düzenekler herkesin görebileceği şekilde
açıktır. Eğer bir yazılımcıysanız herhangi bir özgür yazılım projesinin kaynak kodunu açıp
bakabilirsiniz. Windows’ta ise bütün sistemlerin güvenlik kodu gizlidir, çünkü Windows mülki bir
üründür. Tahmin edebileceğiniz gibi bütün dünyanın gözü önünde olan kodda daha az güvenlik açığı
olur, çünkü isteyen herkes gelip bakabiliyor ve deneyebiliyor. Örnek vermek gerekirse Linux
çekirdeğinin geliştirilmesine 10.000’den fazla kişinin ve Google, IBM, Oracle gibi birçok kurumun katkı
verdiğini biliyoruz. Fakat Windows çekirdeği (kernel) üzerine kaç kişi çalıştığını, ne gibi potansiyel
açıklar bulunabileceğini bilmemiz mümkün değildir.
5. Linux Daha Öğretici
Eğer yazılım geliştirme konusuna meraklı biriyseniz ve bilgisayarların nasıl çalıştığını öğrenmek
istiyorsanız Linux kullanmanız daha yararlı olacaktır. Çünkü Linux’ta bir programın kurulurken nasıl
aşamalardan geçtiğini, dahası koca bir işletim sisteminin nasıl çalıştığını görme şansınız oluyor.
Windows ise bu açıdan kapalı bir kutu gibi ve aslında sistemde neler döndüğünden haberiniz olmuyor.
istiyorsanız Linux kullanmanız daha yararlı olacaktır. Çünkü Linux’ta bir programın kurulurken nasıl
aşamalardan geçtiğini, dahası koca bir işletim sisteminin nasıl çalıştığını görme şansınız oluyor.
Windows ise bu açıdan kapalı bir kutu gibi ve aslında sistemde neler döndüğünden haberiniz olmuyor.
6. Hangisi Daha Hızlı?
hızlı oldukları noktalar var. Fakat bazı metrikler ile karşılaştıracak olursak, yeni kurulmuş bir Windows
sistem açıldığı anda 700 MB - 1 GB arası hafıza tüketirken yeni kurulmuş bir Ubuntu’da 250 MB gibi
rakamlar görülebilir.
Genel olarak Windows ve Linux arasında bir galip yoktur kullanımlar amaca göre değişir. Örneğin; daha çok oyun oynamayı seven birisi için Windows daha iyi olacaktır, öte yandan oyunlarla fazla işi olmayan ve bilgisayarın mantığını anlamaya çalışan kullanıcı için Linux daha iyi olacaktır.
